CHP Genel Başkan Yardımcısı Yankı Bağcıoğlu, “Askeri sağlık sisteminin yok edilmesi ve GATA’nın kapatılmasıyla oluşan boşluk, savaşta değil; büyük bir sivil kriz anında daha derin şekilde hissedilecektir. O gün geldiğinde geç kalmamak için bugün yapılması gereken açıktır. Sadece KBRN tıbbında değil askeri tababet alanında uzmanlaşmış, karar vericilerle doğrudan entegre çalışan, askerî hafızaya ve kurumsal kültüre sahip yapılar yeniden inşa edilmelidir” dedi.

CHP'nin Milli Savunma Bakanlığından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Yankı Bağcıoğlu, İran’ın nükleer altyapısına yönelik İsrail saldırıları sonrası, Orta Doğu’da radyasyon sızıntısı ve nükleer serpinti riskinin yeniden gündemde olduğunu hatırlatarak, konuya ilişkin yaptığı yazılı açıklamada şunları kaydetti:

“İran’ın nükleer altyapısına yönelik İsrail saldırıları sonrası, Orta Doğu’da radyasyon sızıntısı ve nükleer serpinti riski yeniden gündemde. Bu tehdit, yalnızca hedef ülke ile sınırlı değil; rüzgârla taşınan radyonüklidlerin çevre ülkelere ulaşma riski, özellikle Türkiye gibi yakın coğrafyada yer alan ülkeler için doğrudan bir tehlike oluşturuyor. Bu çerçevede kamuoyunda sıkça sorulan sorular şunlar; Türkiye’nin böyle bir senaryoya karşı sağlık ve güvenlik altyapısı hazır mı? Radyolojik ya da nükleer bir kazada vatandaşlara yönelik müdahale planı ne? ‘Nükleer hap’ (iyot tabletleri) dağıtımı bir çözüm mü, yoksa yüzeysel bir refleks mi?

"Kurumsal akıl, bilgi birikimi ve personel zinciri, 2016’daki GATA’nın kapatılmasıyla büyük ölçüde ortadan kalktı"

Asıl sorun burada başlıyor; bu sorulara yanıt verebilecek kurumsal akıl, bilgi birikimi ve personel zinciri, 2016’daki GATA’nın kapatılmasıyla büyük ölçüde ortadan kalktı. GATA (Gülhane Askeri Tıp Akademisi), Türkiye’de KBRN (Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer) tıbbı alanında tekil uzmanlık birikimine sahip bir kurumdu. Toksikoloji, Nükleer Tıp ve Radyasyon Onkolojisi gibi birimler; sadece tedavi değil, KBRN olaylarına hazırlık eğitimi veriyordu. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) gibi kurumlar tarafından referans merkez kabul ediliyordu. Tıbbi Farmakoloji birimi, kimyasal ve biyolojik silah etkilerine karşı ilaç geliştirme ve müdahale modelleri üretiyordu. Dekontaminasyon, koruyucu ekipman kullanımı, sahra hastanesi organizasyonu gibi askeri sağlık sistemine entegre müdahale protokolleri oluşturulmuştu. Askeri sağlık personeli, büyük çaplı KBRN olaylarında saha görevi yapabilecek donanımla yetiştiriliyordu. Bu yapı, sadece savaş senaryoları değil, nükleer santral kazaları, biyolojik saldırılar, kimyasal sabotajlar gibi geniş bir tehdit yelpazesine hazırlık anlamına geliyordu.

"Sadece ‘iyot tableti’ dağıtmak, böylesi bir sistemik eksikliği telafi etmeye yetmez"

2016 sonrası GATA’nın sivilleştirilmesiyle birlikte, KBRN uzmanlığına dayalı çok disiplinli yapı dağıldı. Askeri-sivil entegrasyona dayalı eğitim zinciri kesildi. Kritik KBRN senaryolarına yönelik sağlık temelli tatbikat, simülasyon ve kriz yönetimi sistemleri duraksadı. Toksikolojik analiz altyapısı, sivil sistemin rutin ihtiyaçlarına yönlendirildi. Radyolojik veya biyolojik bir tehdit karşısında, hızlı tepki verecek eğitimli kadrolar yetiştirilmemeye başlandı. Bugün Türkiye, nükleer serpinti riskiyle karşı karşıya kalırsa, koordineli bir KBRN sağlık müdahale zinciri eksikliği yaşanacağı açıktır. Sadece ‘iyot tableti’ dağıtmak, böylesi bir sistemik eksikliği telafi etmeye yetmez.

"Artık oyalama politikasına son verilmeli bir an önce bu zafiyet giderilmelidir"

Dünya, nükleer güçler arasında doğrudan çatışma riskinin arttığı, kirli bomba (RDD), biyoterör ve kimyasal sabotajların olası olduğu, kritik altyapıların (nükleer santral, enerji hatları, su kaynakları) hedef olabileceği bir döneme girdi. Askeri sağlık sisteminin yok edilmesi ve GATA’nın kapatılmasıyla oluşan boşluk, savaşta değil; büyük bir sivil kriz anında daha derin şekilde hissedilecektir. O gün geldiğinde geç kalmamak için bugün yapılması gereken açıktır. Sadece KBRN tıbbında değil askeri tababet alanında uzmanlaşmış, karar vericilerle doğrudan entegre çalışan, askerî hafızaya ve kurumsal kültüre sahip yapılar yeniden inşa edilmelidir. Askeri Sağlık Sistemi’nin ve bu sistemin en önemli bileşeni GATA’nın yokluğu, bugün sessiz ama derin bir zafiyet; yarın ise çok geç fark edilen bir kriz olabilir. Artık oyalama politikasına son verilmeli bir an önce bu zafiyet giderilmelidir.”